Autismespectrumstoornis

Een autismespectrumstoornis (ASS) is een ontwikkelingsstoornis. Mensen met een ASS diagnose ondervinden problemen op het gebied van de sociale interactie, communicatie en verbeelding. De ernst en mate van deze problemen verschillen per persoon. Iedere persoon is uniek en heeft zijn eigen sterke en minder sterke kanten. In het algemeen hebben mensen met een ASS diagnose wel meer moeite met veranderingen dan mensen zonder een ASS diagnose. Nieuwe levensfasen, waarin veel veranderingen plaatsvinden en waarin nieuwe eisen aan iemand worden gesteld, kunnen ervoor zorgen dat mensen met een stoornis of problemen in het autismespectrum, tegen meer problemen aanlopen.

De puberteit

De puberteit is zo’n levensfase waarin veel lichamelijke, sociale en emotionele veranderingen plaatsvinden. Ten eerste verandert het lichaam van een kind in het lichaam van een volwassene, waarbij eveneens de eerste seksuele gevoelens en verlangens ontstaan. Daarnaast worden vrienden steeds belangrijker en maken jongeren zich tijdens de puberteit steeds meer los van hun ouders. Ten slotte kunnen de emotionele veranderingen ervoor zorgen dat jongeren voor het eerst verliefd worden en dat hun seksuele voorkeur duidelijk wordt.

De lichamelijke ontwikkeling van jongeren met een ASS diagnose verloopt normaliter hetzelfde als die bij jongeren zonder een vorm van autisme. Echter, de sociaal-emotionele ontwikkeling blijft vaak achter in vergelijking met die van leeftijdsgenoten zonder autisme, waardoor er op diverse gebieden problemen kunnen ontstaan. Tevens kunnen de lichamelijke veranderingen angst en spanning oproepen en zijn de ongeschreven regels omtrent relationele en psychoseksuele thema’s vaak niet duidelijk voor jongeren met een vorm van autisme.

Uit de literatuur en de praktijk blijkt dat jongeren met een ASS- diagnose minder kennis en vaardigheden hebben over psychoseksuele thema’s. Dit gebrek aan kennis maakt hen bijvoorbeeld kwetsbaar voor ongewenste zwangerschappen en geslachtsziekten. Ook komt onaangepast, grensoverschrijdend seksueel gedrag vaker voor bij jongeren met een ASS. Ten derde vormen jongeren met een ASS zelf een kwetsbare groep op het gebied van seksualiteit. Jongeren met een ASS lopen een verhoogd risico slachtoffer te worden van seksueel misbruik of loverboys.

Ik Puber-training

Binnen Yulius worden veel jongeren met een ASS- diagnose behandeld, zowel poliklinisch als klinisch. Omdat we merkten dat er tijdens de puberteit vaak specifieke problemen ontstonden op het gebied van relatievorming en seksualiteit, is de Ik Puber-training ontwikkeld. De Ik Puber- training is een individuele training voor jongeren met een ASS- diagnose of problemen in het autismespectrum in de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar. De training heeft als doel om psychoseksuele en puberteitsontwikkeling van jongeren beter te laten verlopen. Ook het verminderen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en slachtofferschap zijn belangrijke subdoelen.

Onderwerpen die aan bod komen tijdens de Ik Puber-training zijn actueel en passend bij het huidige maatschappelijke klimaat. Voorbeelden van maatschappelijk actuele thema's zijn loverboys, het aangeven en herkennen van grenzen en acceptatie van homoseksualiteit. In 18 lessen die 1 op 1 worden gegeven aan de jongere, worden alle onderwerpen waar jongeren in de puberteit mee te maken krijgen behandeld, bijvoorbeeld lichamelijke veranderingen tijdens de puberteit, vriendschap, verliefdheid en verkering, (veilig) vrijen, zwangerschap en grenzen aangeven en herkennen.

Betrokkenheid van ouders, onder andere door e-mailcontact en huiswerkopdrachten, speelt een belangrijke rol in de Ik Puber-training. Deze betrokkenheid zorgt voor de noodzakelijke transfer van kennis en vaardigheden naar de thuissituatie. Uit de resultaten van een onlangs afgerond verkennend onderzoek naar de effectiviteit van de Ik Puber-training blijkt dat de training de kennis van jongeren over psychoseksuele thema’s vergroot, hun zelfvertrouwen toeneemt en zorgen over de toekomst afnemen.